Stanisław Dziedzic
Tadeusz Skoczek
Międzynarodowe Sympozjum „Z pastorałem przez kontynenty”
18 października 2019 roku w Sali Obrad Rady Miast Krakowa odbyło się XX Międzynarodowe Sympozjum Biografistyki Polonijnej „Z pastorałem przez kontynenty. Kardynałowie i biskupi polskiego pochodzenia w świecie”. Organizatorami sympozjum były Fundacja Polonia Semper Fidelis, Biblioteka Kraków i Muzeum Niepodległości w Warszawie. Honorowy patronat objęli JE kard. Zenon Grocholewski i Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski.
W organizację krakowskiej, międzynarodowej konferencji obok prezydenta Jacka Majchrowskiego włączyli się między innymi metropolita krakowski abp Marek Jędraszewski oraz władze rektorskie Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II, Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Pedagogicznego, a spoza Krakowa – metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz oraz marszałek województwa mazowieckiego Adam Struzik.
Idea organizacji wielkich sympozjów poświęconych dokonaniom Polaków bądź osób polskiego pochodzenia poza ziemiami polskimi była inicjatywą Zbigniewa Judyckiego, profesora Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie, który w 1994 roku założył w Paryżu Instytut Biografistyki Polonijnej, a od 1996 roku w stosunkowo regularnych odstępach czasowych, bo na ogół corocznie, podejmował, głównie przy współudziale uczelni i władz samorządowych, dzieło organizacji takich sympozjów w różnych rejonach Europy, a w ostatnim dwudziestoleciu także w Polsce. Pierwsze sympozjum poświęcone biografistyce polonijnej odbyło się w 1996 roku w Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie w Londynie, następne w Paryżu, Rzymie, Wiedniu, a w 2000 roku, po raz pierwszy w kraju, w Instytucie Polonijnym Uniwersytetu Jagiellońskiego w krakowskich Przegorzałach, gdzie towarzyszyło uroczystościom jubileuszowym 600-lecia refundacji Uniwersytetu Jagiellońskiego, a poświęcone było krakowianom i polskim pedagogom w świecie. Kolejne sympozjum odbyło się w Kwaterze Głównej NATO w Mons pod Brukselą pod patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej, a następne w gmachu Papieskiego Uniwersytetu „Urbanianum” w Rzymie.
Pierwsze trzy sympozja miały charakter ogólny, następne były już tematycznie ukierunkowane, a często wiązały się z miejscem obrad. Tak oto sympozjum brukselskie w Kwaterze Głównej NATO poświęcone było Polakom i osobom polskiego pochodzenia w siłach zbrojnych obcych państw, rzymskie na „Urbanianum” – duchowieństwu polskiemu w świecie, w Stella Plage – Polakom we Francji, a w Zakopanem – Podhalańczykom w świecie.
Z dwóch sympozjów zorganizowanych w ostatnich latach w Warszawie, pierwsze (2016) odbyło się w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej, oddziale Muzeum Niepodległości, i było poświęcone Mazowszanom w świecie, a drugie (2017) – w Muzeum Ordynariatu Polowego – lwowianom w świecie. Szerokim echem odbiły się sympozja biografistyczne dotyczące Polaków w siłach morskich państw obcych, które zorganizowano w Akademii Marynarki Wojennej Gdyni (2018), oraz polskim działaczom emigracyjnym w walce o niepodległość, o których opowiadano w Siemianowicach Śląskich (2018).
Krakowskie jubileuszowe sympozjum (2019) dotyczyło hierarchów, Polaków bądź polskiego pochodzenia, których historyczne drogi, a często indywidualne wybory skierowały na różne kontynenty, gdzie przyszło im pracować w bardzo zróżnicowanych, nierzadko złożonych i trudnych warunkach. Organizatorzy nie wprowadzili do formuły konferencji ograniczeń czasowych, tak aby prezentacją mogli być objęci zarówno biskupi żyjący w czasach zamierzchłych, jak i współcześni, nie było też ograniczeń terytorialnych, zaprezentowano więc hierarchów i ich dokonania w szerokim spektrum chronologicznym i porównawczym.
Konferencję otworzył prof. Zbigniew Judycki oraz wiceprezydent Krakowa Bogusław Kośmider, a same obrady, referatem o kard. Bolesławie Filipiaku, zainaugurował kard. Zenon Grocholewski. Gościem specjalnym konferencji był też kard. Stanisław Dziwisz, który przedstawił niektóre aspekty rzymskiego pontyfikatu Jana Pawła II, a następnie szczególną uwagę skierował na problemy łaski powołania w nauczaniu papieża Polaka.
Wśród wykładowców dominowali prelegenci z Polski, świeccy i duchowni związani z różnymi ośrodkami akademickimi, dziennikarze oraz inne osoby zajmujące się biografistyką kościelną (między innymi Marta Burghardt, Adam Dobroński, Jan Draus, Stanisław Dziedzic, Janusz Gmitruk, Zdzisław Gogola, Zbigniew Judycki, Eugeniusz Kruszewski, Jacek Macyszyn, Włodzimierz Osadczy, Stanisław Pilarz, Tadeusz Skoczek, Robert Tyrała, Władysław Zarębczan, Henryk Żaliński). Zaprezentowali oni, z konieczności często w wersji skróconej, wizerunki i dokonania wielu hierarchów Polaków i polskiego pochodzenia – uznanych, docenianych, ale też w wielu przypadkach prześladowanych i pracujących konspiracyjnie. Wystarczy sięgnąć po kilka nazwisk, by uzmysłowić sobie, kim ci hierarchowie dla rodzinnej i przybranej ziemi byli. Więźniowie, heroiczni świadkowie Chrystusa, mężowie stanu, wybitni intelektualiści, misjonarze – a wśród nich między innymi abp Szczepan Wesoły, abp Jan Cieplak, kard. Włodzimierz Czacki, abp Stanisław Dziwisz, kard. Kazimierz Świątek, kard. Jan Król, abp Mieczysław Mokrzycki, kard. Andrzej M. Deskur, kard. Marian Jaworski, bp Rafał Kiernicki, bp Jan Cieński, bp Jan Olszański, kard. Stanisław Ryłko, bp Eugeniusz Juretzko i in.
Uczestnikami krakowskiej konferencji byli referenci nie tylko z Polski, ale także z Watykanu, Francji oraz krajów Ameryki Południowej i Północnej. Obradom towarzyszyła dyskusja i wspomnienia. Szczególnie cenne akcenty wspomnieniowe wniosło wystąpienie kard. Stanisława Dziwisza o Janie Pawle II oraz s. Marceliny Zemły ze Zgromadzenia Sióstr Sercanek poświęcone ostatnim miesiącom życia konspiracyjnego bpa Jana Cieńskiego ze Złoczowa na Ukrainie. Podobnie jak w przypadku dotychczasowych konferencji, obradom towarzyszyło specjalne wydawnictwo książkowe, zawierające zgłoszone na konferencję referaty, oraz ciekawa wystawa we foyer Sali Obrad, przygotowana przez artystę plastyka Tadeusza Kurka, na której zaprezentowane zostały najbardziej popularne, rozsiane po wszystkich kontynentach polskie kościoły, spełniające w środowiskach polonijnych trudne do przecenienia funkcje integrujące i religijne.
Podczas konferencji prof. Zbigniew Judycki i dyrektor Tadeusz Skoczek uhonorowali Krzyżami Zasługi dla Muzeum Niepodległości prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego, Henryka Żalińskiego z Uniwersytetu Pedagogicznego, Stanisława Dziedzica – dyrektora Biblioteki Kraków, artystę plastyka Tadeusza Kurka, Magdalenę Bykowską – prezes Association Polonaise des Auteurs, Journalistes et Traducteurs en Europe, kard. Zenona Grocholewskiego – byłego prefekta Kongregacji ds. Wychowania Katolickiego, Stanisława Małeckiego z Fundacji SEDEKA „Zdążyć z pomocą” i Wiesława Hładkiewicza z Uniwersytetu Zielonogórskiego.