Stanisław Dziedzic

Biblioteka Kraków

Biblioteka nowych wyzwań

Mija rok od powołania przez Radę Miasta Krakowa, uchwałą nr L/917/16 z dnia 6 lipca 2016 r., Biblioteki Kraków. Jej powstanie zamknęło trochę archaiczny podział, bo ustawowo dostosowany do podziału administracyjnego Krakowa z lat 1975–1991, na terenie którego funkcjonowały cztery jednostki administracji państwowej stopnia podstawowego, dzielnice Śródmieście, Krowodrza, Podgórze i Nowa Huta, a w nich podległe im samodzielne biblioteki wraz z sieciami filii i oddziałów. Gdy w następstwie reformy ustrojowej w Polsce przywrócono struktury administracji samorządowej w odniesieniu do szczebla podstawowego, Kraków – jako już jednolita gmina miejska – nie dokonał scalenia czterech samodzielnych instytucji bibliotecznych i odtąd aż do końca 2016 r. te właśnie dawne dzielnicowe biblioteki pełniły zasadniczo na obszarze nieistniejących już dzielnic ustawowe powinności.

Uchwała Rady Miasta Krakowa stanowi o połączeniu dotychczasowych czterech instytucji w jedną samorządową instytucję kultury – Bibliotekę Kraków. Zgodnie z zapisami ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, ustawy o bibliotekach oraz ustawy o samorządzie gminnym z dniem 1 stycznia 2017 r. decyzją Rady Miasta rozpoczęła ona swoją statutową działalność, a po wpisaniu jej do rejestru instytucji kultury, prowadzonego przez organizatora, i uzyskaniu osobowości prawnej, wstąpiła Biblioteka Kraków we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem były połączone cztery biblioteki, przejęła mienie tych instytucji. Biblioteka Kraków przejęła także pracowników wszystkich czterech połączonych bibliotek oraz ich prawa i obowiązki wynikające ze stosunku pracy.

Zanim siedziba główna Biblioteki Kraków przeniesiona zostanie do gmachu docelowego, którym ma być stosownie zmodernizowany i odnowiony dawny Zajazd Kazimierski, usytuowany w narożniku placu Wolnica, w centrum Kazimierza, tymczasowo Biblioteka Główna usytuowana została w dworku Kirchmayerów przy ul. Powroźniczej na Dębnikach, w którym wcześniej mieściła się główna siedziba Podgórskiej Biblioteki Publicznej. Sieć bibliotek filialnych zasadniczo pozostała bez zmian.

W ostatnich dziesięcioleciach następuje dynamiczny rozwój i zmiany w funkcjonowaniu, zarządzaniu i kierunkach rozwoju placówek bibliotecznych. Coraz wyraziściej i szeroko upowszechniany jest model tak zwanej biblioteki otwartej, nie tylko udostępniającej zbiory w wolnym dostępie, z eliminowaniem, a przynajmniej ograniczeniem niedostępnych dla czytelnika magazynów, ale również upraszczającej procedury w dostępie do usług bibliotecznych, rozszerzającej swoją podstawową działalność o nowe funkcje informacyjne, w tym także o nowe, alternatywne formy edukacyjne i kulturalne. Wizerunek współczesnej biblioteki zmienia się i rozwija, obejmując coraz powszechniejsze zainteresowania, kształtując potrzeby czytelnicze, informacyjne, edukacyjne, naukowe, kulturalne, ale także rozrywkowe, dbając wszakże o zachowanie wyważonych proporcji między podstawowymi funkcjami działalności bibliotecznej oraz alternatywnej.

Personel biblioteczny musi być świadomy zachodzących zmian, a jeśli ma odgrywać rolę przewodnika po świecie szeroko rozumianych mediów, powinien być systematycznie dokształcany, winien też wykazywać się otwartością i inicjatywnością. Jest on najważniejszym kreatorem wizerunkowym biblioteki, poprzez bezpośredni kontakt z użytkownikiem, buduje relacje i markę instytucji, która kojarzona jest z profesjonalizmem, jakością i wysokim standardem usług. Kształcenie bibliotekarzy istotne jest również w promowaniu innowacyjności i kreatywności, zwiększa elastyczność, zorientowanie na użytkownika, motywacje i umiejętność pracy w zespole. Personel biblioteczny musi szybko reagować na zachodzące zmiany w zakresie nowych technologii i nośników informacji. Nie sama jednak biegłość w tym zakresie tu wystarcza, skoro coraz częściej czytelnicy z dezaprobatą podkreślają brak kompetencji bibliotekoznawczych i umiejętności warsztatowo-metodycznych kadry bibliotekarskiej, których nie zastąpią umiejętności czysto informatyczno-systemowe. To zjawisko odczuwalne jest na coraz szerszą, nie tylko rodzimą skalę.

Scalając cztery samodzielne biblioteki i całą sieć jednostek filialnych, należało zacząć od ujednolicenia systemu działania tych bibliotek. Trzy z nich pracowały wprawdzie, opierając się na systemie bibliotecznym SOWA, a tylko czwarta, nowohucka, w systemie PATRON, ale nawet w ramach tego samego systemu nie było pełnej jednolitości, zwłaszcza w zakresie systemu obsługi czytelników. Już w 2016 r. dane z systemu bibliotecznego PATRON przeniesione zostały do systemu SOWA. We wrześniu 2016 r. przeprowadzona została właściwa konwersja baz danych. Wszystkie biblioteki, wciąż jeszcze cztery, pracowały w tym samym systemie, ale posiadały nadal własne bazy. W celu uproszczenia przeszukiwania zbiorów już w maju 2016 r. stworzony został portal „Kraków czyta”, który dawał możliwość przeszukiwania czterech, natenczas jeszcze samodzielnych baz bibliograficznych z jednego konta użytkownika.

Z dniem 1 października 2016 r. Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski powołał swojego pełnomocnika ds. tworzenia i uruchomienia z dniem 1 stycznia 2017 r. Biblioteki Kraków, z docelową siedzibą główną w zabytkowym budynku dawnego Zajazdu Kazimierskiego przy ul. Krakowskiej 29. Nie zaniedbując działalności podstawowej bibliotek, podjęte zostały prace modernizacyjne i systemowe, a także te wszystkie działania restrukturyzacyjne, które z nowym rokiem warunkowały funkcjonowanie Biblioteki Kraków w możliwie najpełniejszym, pożądanym zakresie. W części gmachu zabytkowego Dworca Głównego, podnajętego od PKP na tymczasową siedzibę służb administracyjnych i działów obsługi funkcjonalnej, podjęte zostały prace remontowo-adaptacyjne, których zakończenie w I kwartale 2017 r. pozwoliło na stworzenie – stosownie do przygotowanego właśnie regulaminu organizacyjnego – nowej struktury organizacyjnej Biblioteki Kraków.

W grudniu 2016 r. podpisana została z poznańską firmą Sokrates Software umowa dotycząca połączenia w systemie SOWA2SQL dotychczasowych czterech baz. Wynegocjowany został trzymiesięczny termin scalenia baz bibliograficznych i baz czytelników. Było to przedsięwzięcie o znaczeniu dla Biblioteki Kraków zasadniczym, a w odniesieniu do skali operacji – bezprecedensowe.

Nowa instytucja, funkcjonująca na terenie całego Krakowa, opierająca się na sieci 57 placówek bibliotecznych dysponujących łącznie prawie 1,2 mln woluminami, to największa w skali kraju biblioteka samorządowa. Z jej zasobów korzysta ponad 150 tysięcy czytelników. Scalenie baz nastąpiło 18 marca, a w okresie następnych trzech miesięcy, do końca czerwca, sfinalizowane zostały działania związane z poprawą jakości katalogu bibliotecznego i funkcjonujących indeksów.

Biblioteka Kraków funkcjonuje zatem, zasadniczo od marca 2017 r., w jednej bazie bibliograficznej i jednej bazie czytelników. Mieszkaniec naszego miasta, korzystający z usług Biblioteki Kraków, ma dostęp do całej jej sieci, na jednakowych zasadach przy użyciu jednej karty bibliotecznej. Z jednego konta można odtąd zamawiać, rezerwować, prolongować i wypożyczać zbiory. Zintegrowanie systemu umożliwia sprawne wyszukiwanie zbiorów na terenie całego Krakowa i zarezerwowanie ich w filii, w której aktualnie są one dostępne. Czytelnik po zalogowaniu się on-line na swoje konto może także kontrolować termin zwrotu wypożyczonych książek, przejrzeć listę zamówień i rezerwacji, dokonywać prolongaty. Nie wychodząc z domu, może poprzez katalog biblioteczny i stronę internetową (www.biblioteka.krakow.pl) odnaleźć interesującą go książkę i dowiedzieć się, gdzie i kiedy jest ona dostępna, może także poznać zakres usług Biblioteki Kraków oraz program organizowanych i oferowany przez nią wydarzeń.

W katalogu on-line, oprócz zbiorów tradycyjnych, do dyspozycji czytelników są audiobooki, gry planszowe, a także e-booki z księgarni cyfrowej Legimi, platformy naukowej IBUK Libra oraz darmowej, internetowej biblioteki Wolne Lektury. Oferta Biblioteki Kraków kierowana jest do wszystkich: dzieci, młodzieży, osób dorosłych, a także do osób z dysfunkcjami wzroku.

Biblioteka Kraków, wraz z wpisaną w jej strukturę i sferę funkcjonalną działalnością filii, musi sprostać zarówno wymogom wielkomiejskiej biblioteki znanego w Europie środowiska akademickiego, jak i potrzebom tradycyjnie pojmowanym jako podstawowe. W sensie działalności, tak zwanej alternatywnej, winna być otwarta zarówno na oczekiwania małych, lokalnych społeczności, jak i potrzeb oraz ambicji środowiska wielkomiejskiego, w tym także akademickiego.

W siedzibie głównej Biblioteki Kraków przewiduje się świadczenie kompleksowych i wszechstronnych usług biblioteczno-informacyjnych, rozszerzających podstawowe zadania o formy działalności kulturalnej, edukacyjnej, wystawienniczej, i skierowanych do czytelników, a w szczególności specjalnych grup użytkowników, między innymi osób z niepełnosprawnościami, starszych, należących do mniejszości etnicznych.

Tradycyjny model i wizerunek biblioteki-wypożyczalni, choć wciąż – jak wynika z badań przeprowadzonych w 2016 r. przez Małopolski Instytut Kultury na zlecenie Urzędu Miasta Krakowa (raport: Biblioteka Kraków. Kierunki rozwoju sieci bibliotek publicznych) – jest dominujący w codziennej pragmatyce bibliotecznej wśród ogromnej większości czytelników, musi być wzbogacany o formy działań oparte na nowoczesnych technikach i technologiach, a także o formy działań alternatywnych i interdyscyplinarnych. Biblioteki oprócz tradycyjnych zadań podejmują często funkcje lokalnego centrum kultury i miejsca aktywności wynikającego z potrzeb i oczekiwań społeczeństwa obywatelskiego. Tak wyprofilowana placówka biblioteczna oferuje szeroki, atrakcyjny pakiet usług, między innymi:

• tradycyjne lub elektroniczne zbiory wypożyczane do domu bądź udostępnianie prezentacyjne (w czytelni);
• dostęp do nowych technologii, w tym do Internetu, profesjonalnych programów komputerowych, elektronicznego sprzętu informatycznego (czytniki e-booków, tablety, czytaki dla niewidomych i niedowidzących);
• informację regionalną o charakterze społeczno-kulturalnym ze szczególnym uwzględnieniem tworzenia zestawień bibliograficznych, opracowywania bibliografii regionalnej, gromadzenia i opracowywania dokumentów życia społecznego, digitalizację zbiorów regionalnych oraz tworzenie lokalnych centrów wiedzy o regionie czy obecnych dzielnicach;
• wspieranie i czynne włączanie się w realizację lokalnych oraz ogólnopolskich inicjatyw;
• przedsięwzięcia ukierunkowane na dzieci, młodzież, dorosłych, seniorów oraz osoby z niepełnosprawnościami;
• wystawy prac plastycznych, spotkania ze znanymi i cenionymi ludźmi, konkursy, prelekcje, lekcje biblioteczne, własne wydawnictwa periodyczne.

Tak profesjonalnie prowadzona biblioteka jako centrum biblioteczno-informacyjne, łącząca tradycyjne formy pracy bibliotecznej z nowoczesnymi technologiami informatycznymi, a także z działalnością społeczno-kulturalną, ma niemały wpływ na zmianę, a przynajmniej upowszechnienie dobrego wizerunku biblioteki, a także pozyskiwanie dodatkowych środków na działalność na przykład od rad dzielnic czy z programów ministerialnych.

Sieć filii bibliotecznych należy postrzegać jako względnie ustabilizowaną, ale podlegającą korektom uwzględniającym nowe tendencje oraz kierunki rozwoju bibliotekarstwa, możliwości lokalowe, zmiany urbanistyczne i demograficzne, zgłaszane przez lokalne społeczności oczekiwania i realne wymogi. Pilne potrzeby tworzenia nowych filii bibliotecznych czy domów kultury stają się naglące wobec budowanych nowych, często wielkich osiedli. Zadanie to jest nader ważne i wymagające szybkiej realizacji. Wyniki badań w tym względzie wyraźnie wskazują potrzebę korekt w rozlokowaniu sieci bibliotek.

Kraków należy do tych nielicznych polskich metropolii, w których systematycznie wzrasta liczba mieszkańców, powstają nowe osiedla, dogęszczane są nową zabudową mieszkaniową przestrzenie miejskie o nikłym dotąd stopniu zaludnienia, a w miejsce zdegradowanych przestrzeni postindustrialnych powstają budynki mieszkalne. Do mieszkańców tych skupisk, do nowych osiedli Biblioteka Kraków musi docierać, najlepiej ze stosownym wyprzedzeniem, już w fazie projektowania, ze swoimi ofertami czytelniczymi i kulturalnymi. Starania Biblioteki Kraków w tym względzie wspiera Prezydent Miasta i Rada Miasta Krakowa. Już na etapie realizacji pozostaje budowa nowej filii bibliotecznej na wielotysięcznym osiedlu Ruczaj-Zaborze, przewiduje się także budowę filii w Płaszowie, a więc rejonie, w którym odczuwalny jest dotkliwie brak biblioteki. Sieć biblioteczna będzie sukcesywnie analizowana pod kątem dostępności i użyteczności. Jedna z najsłabiej uczęszczanych filii, mieszcząca się przy ul. Masarskiej, między innymi ze względu na niedogodne usytuowanie i nieodległe od niej inne placówki biblioteczne, zmieni w najbliższym czasie profil działalności i będzie gromadzić rzadko wypożyczane, ale cenne zbiory, niezbędne w zasobach biblioteki publicznej miasta uniwersyteckiego. Wdrażany w 2017 r. nowoczesny system zamówień i obsługi pozwala na sprawne korzystanie z tych zasobów.

Rozwój czytelnictwa jest zadaniem priorytetowym dla władz samorządowych Krakowa i dla Biblioteki Kraków. Dramatycznie niski jest dziś poziom czytelnictwa w Polsce (według Raportu Biblioteki Narodowej w 2015 r. aż 63% respondentów zadeklarowało, iż w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie przeczytało ani jednej książki tradycyjnej lub elektronicznej). Ten jeden z najniższych w Europie wskaźników czytelnictwa dotyczy wszakże kraju o nieomal najwyższym wskaźniku scholaryzacji. Unowocześnienie bibliotek publicznych, ich dostępność, dogodne warunki korzystania z zasobów bibliotecznych, tworzenie atrakcyjnych programów funkcjonowania poszerzających działalność podstawową, profesjonalna promocja służyć mają szeroko pojętemu czytelnictwu zarówno w warunkach bibliotecznych, jak i pozabibliotecznych, ale jeśli działania te nie będą współkreowane przez jednostki edukacyjne, o efektach radykalnie lepszych i przyszłościowych mówić nie sposób. Tylko solidny, głęboko przemyślany i spójny w kreowaniu podstaw programowych system kształcenia na wszystkich szczeblach i etapach edukacyjnych oraz eliminacja nadprodukcji tandetnych dyplomów, a tym samym i uczelni, dla których podstawą funkcjonowania jest komercja, a nie efekty kształcenia, mogą przynieść radykalne zmiany w tym zakresie. Katastrofa związana z niskim zakresem czytelnictwa to problem znacznie bardziej złożony, którego rozwiązanie nie leży wyłącznie po stronie bibliotek…

Biblioteka Kraków, otwarta na wymogi nowoczesności, zatroskana o statystycznego czytelnika, który – jak wynika zarówno z badań, jak i pragmatyki bibliotecznej – w znaczącej większości sięga po tradycyjne nośniki informacji czy beletrystykę, rozwijać będzie nowe pola oddziaływania, kierowane zarówno do czytelników dorosłych, jak i młodego pokolenia. Będzie docelowo, w ciągu trzech – czterech lat, dysponować – obok dotychczasowych, odnawianych i modernizowanych filii – atrakcyjnie położonym, imponującym architektonicznie i funkcjonalnym po odpowiednich modernizacjach adaptacyjnych gmachem siedziby Biblioteki Głównej. W dawnym Zajeździe Kazimierskim znajdą się tradycyjne wypożyczalnie i czytelnie, ale również pomieszczenia wielofunkcyjne, sale konferencyjne i warsztatowe, pozwalające prowadzić działalność o najwyższych standardach, w atrakcyjnej formie. Przewiduje się także zlokalizowanie tam pomieszczeń gastronomicznych, księgarni, pracowni komputerowych i pomieszczeń o charakterze quasi-muzealnym: z meblami, rękopisami i pamiątkami po wielkich pisarzach, związanych z Krakowem, między innymi po Czesławie Miłoszu, Wisławie Szymborskiej, Stanisławie Lemie czy Sławomirze Mrożku. Rozmowy w tym względzie ze spadkobiercami mistrzów pozwalają wyrokować o skuteczności tych zabiegów. W Centrum Dziedzictwa Piśmiennictwa Polskiego znajdą się zdigitalizowane najcenniejsze pamiątki – zabytki języka i literatury polskiej, udostępniane czytelnikom i badaczom. Biblioteka Kraków uczestniczyć będzie, opierając się na własnym, wysokospecjalistycznym sprzęcie, w procesach związanych z digitalizacją cennych, starych zasobów bibliotecznych i archiwalnych, także niebędących jej własnością, aby udokumentować, skopiować w systemie cyfrowym i udostępniać je do celów naukowych. Prace w tym względzie, finansowane przez Miasto Kraków, założyciela prawnego Biblioteki Kraków, wymagać będą profesjonalizmu i pełnego poszanowania praw właścicielskich, opierać się też muszą na zasadach przejrzystych i wyrazistych. Obok zasobów zabytkowych, wymagających nadto pomocy konserwatorskiej, są też całe kolekcje nowsze, także bardzo cenne i wymagające profesjonalnej opieki, a w konsekwencji – udostępniania. Należą do nich gromadzone, często przez całe dziesięciolecia, dokumentacje związane z kulturą studencką, która była prawdziwym fenomenem w okresie powojennym w skali europejskiej. Mamy i w tym względzie konkretne propozycje współdziałania. Są wreszcie ciekawe poznawczo, cenne zbiory biblioteczne i archiwalne ludzi znanych i zasłużonych, kiedy indziej niesłusznie zapomnianych. Jako pierwsza ofiarowała Bibliotece Kraków zasoby pełne cennych rodzinnych pamiątek pani Aleksandra Kurczab-Pomianowska, znana tłumaczka i aktorka, wdowa po wybitnym pisarzu i tłumaczu Jerzym Pomianowskim. Przyjęliśmy ofiarowane zbiory z wdzięcznością; zostaną one możliwie szybko profesjonalnie udokumentowane, a w konsekwencji udostępnione badaczom i czytelnikom.

Po wykonanych w 2016 i 2017 r. pracach przedprojektowych w budynku dawnego Zajazdu Kazimierskiego (między innymi prace inwentaryzacyjne, konstrukcyjne, plan funkcjonalno-użytkowy, badania mykologiczne) oraz uchwaleniu w listopadzie 2017 r. przez Radę Miasta Krakowa miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru miejskiego dawnego Kazimierza, w 2018 r. prowadzone będą prace projektowe, w następstwie których podjęte zostaną roboty modernizacyjne, adaptacyjne i wykończeniowe, po zakończeniu których, zapewne w 2020 r., gmach zostanie oddany do użytku publicznego jako siedziba główna Biblioteki Kraków.

Prace remontowo-adaptacyjne dawnego Zajazdu Kazimierskiego, jako cennego architektonicznie i historycznie obiektu, wpisanego do urzędowego rejestru zabytków, wymagać będą szczególnej staranności i uzgodnień z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, będą też zapewne mogły być wsparte ze strony Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, dysponenta Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków Krakowa. Wolę wsparcia w tym względzie deklaruje wstępnie Społeczny Komitet. W odniesieniu do przylegającego do Zajazdu Kazimierskiego niewielkiego budynku przy ul. Węgłowej 1a, przewidzianego także na potrzeby Biblioteki, pomoc z Narodowego Funduszu uzależniona będzie od wpisu tego obiektu do rejestru zabytków.

Do czasu przeniesienia siedziby głównej Biblioteki Kraków do Zajazdu Kazimierskiego (z powodu konieczności przesunięcia terminu wprowadzenia przez Radę Miasta miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla dawnego Kazimierza o pół roku najprawdopodobniej stanie się to w 2020 r.), w związku z wynegocjowaną z dyrekcją PKP możliwością podnajmu dodatkowych pomieszczeń, już w 2018 r. w segmencie południowym Dworca Głównego przewidywane jest otwarcie, z wejściem z placu Jana Nowaka Jeziorańskiego, filii bibliotecznej wraz z czytelnią oraz działów opracowania i gromadzenia zbiorów. Podpisana w listopadzie 2017 r. umowa najmu i tempo prac remontowo-adaptacyjnych stwarzają realne szanse na przemieszczenie części zbiorów i stworzenie nowej filii. Realizacja tego zamysłu inicjuje nieznaczną w sensie ilościowym, ale ważną strategię działania, polegającą na dalszej racjonalizacji rozlokowania sieci bibliotecznych, na ukierunkowanym kompletowaniu zbiorów do przyszłej Biblioteki Głównej. To wielkie wyzwanie wymaga solidnego, strategicznego rozeznania i konsekwentnie realizowanego spójnego programu, tak aby zgromadzone tam zbiory, udostępniane były czytelnikom w systemie szybkiej obsługi wypożyczeń, ale i w przypadkach korzystania na miejscu, w czytelniach, spełnione zostały standardy miasta kultury i prężnego ośrodka uniwersyteckiego.

W działalności merytorycznej Biblioteki Kraków ważne miejsce przypada Klubowi Dziennikarzy „Pod Gruszką” od kilku dziesięcioleci związanemu ze środowiskami dziennikarskimi i literackimi, funkcjonującemu w ostatnich latach w strukturach Śródmiejskiego Ośrodka Kultury. Nowe, ogólnomiejskie statutowe zadania, które Miasto Kraków postawiło przed Biblioteką Kraków, sprawiły, iż prezydent Jacek Majchrowski podjął decyzję o prowadzeniu przez Bibliotekę Klubu „Pod Gruszką”. Od czerwca 2017 r. Sala Fontany jest miejscem prestiżowych, cotygodniowych, czwartkowych spotkań, organizowanych w ramach cieszącego się niemałą popularnością Salonu Literackiego Biblioteki Kraków. Gośćmi Salonu byli między innymi Franciszek Ziejka, Joanna Siedlecka, Adam Ziemianin, Stanisław S. Nicieja, Michał Zabłocki, Jakub Kornhauser, Barbara Gawryluk.

Świetnie zlokalizowany, bo przy Rynku Głównym, Klub „Pod Gruszką” jest miejscem prestiżowych imprez literackich i artystycznych, prezentacji nowości wydawniczych, dyskusji środowisk twórczych. Pod auspicjami Biblioteki Kraków, od czerwca 2017 r., przyznawana jest, ciesząca się znacznym prestiżem, Nagroda Krakowskiej Książki Miesiąca. Nagroda ta wręczana jest od 1995 r. (do czerwca 2017 r. była w gestii Śródmiejskiego Ośrodka Kultury), a jej laureatami było dotąd ok. 220 autorów książek. Wydaniem antologii Poeci Krakowa Biblioteka Kraków kontynuować będzie zasłużoną dla środowiska i prestiżową serię dorocznych edycji tomików poetyckich z cyklu „Poeci Krakowa”. W czerwcu 2017 r. Biblioteka Kraków, przy udziale formalnym Stowarzyszenia ­Kulturalno-Naukowego „Kraków”, przejęła od Śródmiejskiego Ośrodka Kultury wydawanie miesięcznika społeczno-kulturalnego „Kraków”. W planach znajdują się inne ciekawe i ważne przedsięwzięcia, między innymi wprowadzenie Serii Biograficznej Biblioteki Kraków – „Literaci Krakowa”, poświęconej współczesnym twórcom, serii „Krakowska Proza XX wieku”, a także serii „Cracoviana” poświęconej dziejom Krakowa i jego środowiskom naukowym oraz kulturalnym.

Biblioteka Kraków kultywuje w zakresie stosownym do swojej rangi szereg wcześniejszych inicjatyw społeczno-kulturalnych o charakterze ogólnomiejskim, regionalnym czy ogólnopolskim, nie stroniąc przy tym od kontynuacji imprez czy innych przedsięwzięć o charakterze lokalnym, o ile mają one rangę wysokiej użyteczności. Czasem mają te inicjatywy charakter międzyresortowy (np. Akademia Młodego Krakowianina), w wielu projektach Biblioteka Kraków uczestniczy samodzielnie, zdobywając na ich organizację środki zewnętrzne (między innymi projekt „Z matematyką na wesoło”, akcja „Lato w Bibliotece Kraków”, otwarcie Galerii Ekslibrisów Biblioteki Kraków). Nowymi formami poznawczymi i promocyjnymi w Bibliotece Kraków jest realizowana wspólnie z Krakowskim Ośrodkiem Telewizji Polskiej seria „Portrety” znanych i zasłużonych pisarzy oraz twórców kultury (w 2017 r. portrety Leszka Elektorowicza, Józefa Barana i Leszka Aleksandra Moczulskiego). We wrześniu Biblioteka Kraków włączyła się w ogólnopolską akcję Narodowego Czytania Wesela Stanisława Wyspiańskiego, organizowaną – jak co roku – pod patronatem honorowym Pary Prezydenckiej. Krakowskie Czytanie, organizowane przez Bibliotekę Kraków i Narodowy Stary Teatr, z udziałem Muzeum Narodowego i Zespołu Pieśni i Tańca „Krakowiacy”, w historycznej scenerii, transmitowane przez TVP, wzbudziło podziw w całym kraju. W części realizowanej przez Bibliotekę Kraków wystąpili wybitni, powszechnie znani aktorzy, uczeni, radni miejscy, duchowni (między innymi: Anna Polony, Krzysztof Jędrysek, Stanisław Waltoś, Franciszek Ziejka, Jan Rydel, Ewa Wachowicz, archiprezbiter kościoła Mariackiego ks. Dariusz Raś).

We wrześniu przystąpiono do wydania pierwszego numeru Informatora Kulturalno-Czytelniczego „Biblioteka Kraków”, miesięcznika ukazującego się w nakładzie 2 tys. egzemplarzy, wtedy też powołano zespół Rady Naukowej „Rocznika Biblioteki Kraków”. Zaproszenie w skład Rady Naukowej przyjęli wybitni przedstawiciele środowisk naukowych i bibliotekoznawczych Krakowa.

Biblioteka Kraków uczestniczy w wielu prestiżowych inicjatywach organizowanych przez środowiska związane z bibliotekarstwem, czytelnictwem, promocją literatury (współorganizacja z Urzędem Miasta Krakowa VII Nocy Poezji, udział i prezentacja swoich dokonań i form działalności podczas 21. Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie). We współdziałaniu z Prezydentem Miasta Krakowa Jackiem Majchrowskim Biblioteka Kraków ustanowiła Nagrodę Żółtej Ciżemki, którą honorowani będą autorzy książek dla dzieci i młodzieży. Wręczenie nagród w ramach pierwszej edycji konkursu (laureatkami zostały Barbara Kosmowska za książkę Niezłe ziółko oraz Emilia Dziubak za oprawę ikonograficzną do niej) odbyło się w grudniu 2017 r.

Imponujące są dokonania i rezultaty w zakresie współpracy Biblioteki Kraków z podobnymi placówkami zagranicznymi, zwłaszcza funkcjonującymi w miastach partnerskich Krakowa, ale także spoza tego kręgu. Wspólnie organizowane wystawy i inne prezentacje promocyjne oraz wymiana doświadczeń, wreszcie współdziałanie merytoryczne w zabiegach o międzynarodowe fundusze, tak zwane granty, dobrze służą zacieśnianiu tej współpracy. Probierzem szerszego współdziałania będzie udział dziewięciu bibliotek zagranicznych (z Bratysławy, Edynburga, Norymbergi, Ołomuńca, Opatii, Wilna, Strasburga, Kijowa i Lwowa) oraz wiodących bibliotek krajowych (Biblioteka Jagiellońska, Biblioteka Narodowa, Biblioteka XX Czartoryskich) w organizowanej przez Bibliotekę Kraków, pod patronatem i przy organizacyjnym wsparciu Prezydenta Miasta Krakowa prof. Jacka Majchrowskiego, międzynarodowej konferencji „Biblioteka w czasie przełomu” w dniach 17–19 stycznia 2018 r.