Usługi społeczne w bibliotekach publicznych w Wilnie

Centralna Biblioteka Miasta Wilna – system bibliotek publicznych w Wilnie

Do systemu bibliotek publicznych w Wilnie należy 18 placówek. Centralna Biblioteka Miasta Wilna działa według priorytetowych strategii wyznaczonych przez władze samorządowe Wilna, aby sprostać wyzwaniom społeczeństwa informacyjnego. Dziesięć procent mieszkańców Wilna to użytkownicy systemu bibliotek publicznych. Jednym z głównych celów strategii dotyczącej bibliotek publicznych jest zwiększenie liczby użytkowników poprzez stworzenie nowych usług, które będą dopasowane do socjokulturowych potrzeb odwiedzających nasze biblioteki ludzi.

Główne dane liczbowe:

18 bibliotek publicznych w Wilnie (2 biblioteki dla dzieci),
55 000 zarejestrowanych użytkowników rocznie,
800 000 wizyt rocznie,
1 070 000 wypożyczeń rocznie,
200 000 użyć komputerów rocznie,
1500 użytkowników rocznie zdobywa umiejętność obsługi komputera,
500 wydarzeń rocznie,
121 pracowników.

Biblioteki publiczne w Wilnie działają dzięki budżetowi przydzielonemu przez władze samorządowe miasta, ale również poszukują innych źródeł finansowania, włączając w to projekty różnych fundacji. Co roku biblioteki publiczne w Wilnie przygotowują około 15 projektów mających na celu rozwój usług oferowanych społeczności, a także pozyskanie większej liczby użytkowników.

Jednym z głównych celów działalności bibliotek publicznych w Wilnie jest wypracowanie pozycji centrów społeczności, odpowiadających na różne potrzeby jej wszystkich członków: psychologiczne, socjokulturowe oraz związane z nieformalnym nauczaniem. Możliwe jest wyznaczenie kilku rodzajów działalności bibliotek związanych z grupami społecznymi: uwagę skupiamy przede wszystkim na wrażliwych grupach społecznych, przykładamy dużą wagę do potrzeb seniorów, osób bezrobotnych, rodzin o niekorzystnej sytuacji społecznej, osób z problemami psychologicznymi, a także grup wielokulturowych, włączając w to Romów.

W trzech oddziałach biblioteki działają kluby starszych dorosłych. Cele ich działalności to promowanie zatrudnienia starszych pracowników, zachęcanie do aktywnego trybu życia, podtrzymywanie zdolności do efektywnej komunikacji, zredukowanie samotności, odosobnienia oraz izolacji społecznej. Formy działalności to popołudnia literackie, wieczorki tematyczne, wykłady, dyskusje oraz spotkania z literatami (poetami, pisarzami, dziennikarzami itp.). Wszystkie biblioteki publiczne zapewniają szkolenia i edukację dla seniorów i osób bezrobotnych w zakresie umiejętności komputerowych. Innym kierunkiem działań bibliotek jest pomoc społeczna i psychospołeczna dla osób, które jej potrzebują.

W jednym z oddziałów biblioteki już od 16 lat działa centrum opieki dla dzieci z rodzin o niekorzystnej sytuacji społecznej. Jeden odział oferuje państwowy program szkolenia języka. Kilka oddziałów biblioteki prowadzi także programy społeczne dla nastolatków, platformę biblioterapii/ grę wirtualną, jak również specjalne programy dla społeczności wielokulturowych. Popularne wydarzenia to dzielenie się swoimi doświadczeniami seniorów i młodzieży, a także szkolenie z robotyki dla dzieci i młodzieży. Innym kierunkiem działań jest nowe podejście do tradycyjnych usług oferowanych przez biblioteki – promowanie czytania poprzez rzeczywistość wirtualną czy tradycji ustnej poprzez aplikacje mobilne i wypożyczanie czytników e-booków.

Wśród naszych najbardziej efektywnych projektów na uwagę zasługują:

Promowanie czytania poprzez rzeczywistość wirtualną – projekt „360°”: postaci klasycznej literatury litewskiej w bibliotece. W pomieszczeniach bibliotecznych, dzięki okularom do rzeczywistości wirtualnej, między półkami można zobaczyć postaci literatury litewskiej. Projekt ten został stworzony w celu przekonania młodych dorosłych do czytania literatury litewskiej (np. takich książek jak Biały całun Antanasa Škėma czy Młyn Bałtaragisa Kazysa Boruty).

Platforma biblioterapii – projekt „Wysp@ książek” skierowany do dzieci i młodzieży z rodzin narażonych na ryzyko społeczne oraz z domów dziecka. Grupą docelową projektu są dzieci i młodzież, które na co dzień doświadczają społecznego wykluczenia oraz izolacji informacyjnej, a także takie, które doświadczają problemów psychologicznych oraz różnego rodzaju innych zaburzeń. Głównym celem tego projektu jest rozwiązanie problemów psychologicznych grupy docelowej oraz wzmocnienie jej stanu psychicznego poprzez grę biblioterapeutyczną, w której uczestnicy i psychologowie komunikują się przez internet. W trakcie sesji dzieci wraz z psychologami analizują teksty literackie i dzielą się swoimi przemyśleniami na temat otrzymanych materiałów. Każdy uczestnik ma swojego awatara i bierze udział w grze pod pseudonimem. W projekcie uczestniczy 110 dzieci i młodzieży z rodzin narażonych na ryzyko społeczne oraz z domów dziecka z całej Litwy. Z dziećmi pracuje sześciu psychologów. Projekt został poszerzony i obecnie platformy biblioterapeutycznej mogą używać również rodzice dzieci z grupy docelowej. Przyłączają się do niej także dzieci ze szkół, przez co nasze usługi wychodzą poza bibliotekę i docierają do większej liczby członków naszego społeczeństwa, zapewniając im pomoc poprzez internet i spełniając ich konkretne potrzeby.

Tradycja ustna: nowe podejście – projekt „Vilnius GO”. Mobilna aplikacja „Vilnius GO” została stworzona, aby zaprezentować dziedzictwo kulturowe, historyczne oraz naturalne Wilna, stolicy Litwy. Głównym celem tego projektu jest zbieranie danych dotyczących Wilna, między innymi zapoznanie się z 300 kulturowymi, historycznymi oraz naturalnymi obiektami z listy dziedzictwa miasta i dzielenie się nimi poprzez aplikację mobilną, której można używać na smartfonach. Na liście można znaleźć nie tylko sławne obiekty, ale także mniej znane, znajdujące się z dala od centrum miasta. Projekt związany z aplikacją został przedłużony i w 2018 roku planowane jest przetłumaczenie tekstów na język angielski, polski oraz rosyjski, aby ułatwić turystom korzystanie z aplikacji. Jest ona dostępna bez opłat na platformach Google Play lub iTunes oraz na stronie projektu: www.vilniusgo.lt.

Biblioteki miasta Wilna starają się ugruntować swoją pozycję instytucji zaspokajających potrzeby informacyjne, kulturowe i społeczne użytkowników, pozwalają każdemu członkowi społeczeństwa korzystać ze swoich demokratycznych praw, umożliwiają im osiągnięcie i rozwój zdolności społecznych, kulturowych oraz informacyjnych, a także zachęcają do kreatywnego uczestnictwa w rozwoju społeczeństwa informacyjnego.