Biblioteka jako miejsce spotkań

„Moim ulubionym miejscem w Norymberdze jest Biblioteka Miejska” – deklaruje 10-letnia Susan z okazji otwarcia w październiku 2012 roku Biblioteki Centralnej, nowej jednostki Biblioteki Miejskiej.

Do systemu bibliotecznego w Norymberdze (ok. 530 tys. mieszkańców) obok Biblioteki Centralnej należy sześć bibliotek dzielnicowych, cztery biblioteki szkolne oraz dwie biblioteki objazdowe. Biblioteka Miejska jako wielkomiejski system biblioteczny ma zapewniać mieszkańcom miasta różnorodną i aktualną ofertę wydawnictw. Zbiory Biblioteki Muzycznej i Historyczno-Naukowej Biblioteki Miejskiej, zawierające między innymi obszerne zbiory starodruków, mają znaczenie ponadregionalne.

Istotą pracy bibliotecznej jest wspieranie czytelnictwa i międzykulturowa praca biblioteczna. Biblioteka Miejska odnotowuje blisko milion wizyt rocznie.

Biblioteka Miejska w Norymberdze podlega Referatowi Kultury Miasta Norymberga i przed siedmiu laty została połączona z Centrum Edukacji Dorosłych, tworząc tak zwany Norymberski Kampus Kształcenia. Obydwie instytucje realizują ideę „uczenia się przez całe życie” i ściśle ze sobą współpracują przy organizacji wydarzeń kulturalnych czy w działaniach marketingowych.

Podczas otwarcia Centralnej Biblioteki Miejskiej w 2012 roku połączono pod jednym dachem trzy dotychczasowe biblioteki: Bibliotekę Centralną, Bibliotekę Czasopism ze starodrukami oraz Bibliotekę Muzyczną. Do kompleksu budynków biblioteki należą Dom Luitpolda, który już od roku 1911 był wykorzystywany jako biblioteka, budynek biurowy (dawne konserwatorium), sześć częściowo znajdujących się pod ziemią magazynów, a także klasztor św. Katarzyny, który jest połączony z Domem Luitpolda. Remont budynków Biblioteki Centralnej dawał szansę na poprawę warunków przechowywania, korzy- stania i prezentacji niezwykle bogatych, jak na bibliotekę miejską, starych zbiorów (ok. 100 tys. tomów). W magazynach można przy niedużych ingerencjach budowlano-instalacyjnych uzyskać stałe parametry powietrza, odpowiadające konserwatorskim wymaganiom przechowywania rękopisów i starodruków. Odwiedzający instytucję mają do dyspozycji klimatyzowaną czytelnię, a do publicznych prezentacji zbiorów stworzono osobne pomieszczenie ekspozycyjne.

Organizowano w nim cieszące się dużym zainteresowaniem wystawy, przygotowywane między innymi z okazji 500. rocznicy śmierci Antona Kobergera czy 300-lecia śmierci Marii Sibylli Merians.

W zbiorach naukowych Biblioteki Miejskiej, zaliczanych do najstarszych w krajach niemieckojęzycznych, znalazły się księgozbiory z Biblioteki Rady Miasta, wspomnianej po raz pierwszy w roku 1370, z bibliotek klasztornych włączonych do zbiorów po wprowadzeniu reformacji w roku 1525, a także liczne księgozbiory norymberskich patrycjuszy, uczonych i mieszkańców. Wraz z przejęciem obszernych Zbiorów Norymberskich u schyłku XVIII wieku i na początku wieku XIX biblioteka podjęła się realizacji obowiązującej do dzisiaj misji gromadzenia literatury dotyczącej Norymbergii. Założony wówczas dział Biblioteki Miejskiej Norica obejmuje rękopisy i autografy, dzieła w tech- nice miedziorytu z panoramami miast, historyczne (drukowane i rysowane odręcznie) mapy, piśmiennictwo genealogiczne, zbiór broszur oraz obszerny zbiór piśmiennictwa periodycznego i prasy. Poza literaturą faktu od lat sześćdziesiątych XX wieku ze szczególną intensywnością gromadzona jest beletrystyka pisarzy urodzonych lub mieszkających we Frankonii. Centralna Biblioteka Miejska przechowuje zatem ważne dokumenty źródłowe i literackie, niezbędne do badań naukowych nad dziejami miasta Norymberga.

Zmieniające się zadania i rola bibliotek publicznych, które ze zwykłych wypożyczalni mediów stają się innowacyjnymi instytucjami odpowiadającymi potrzebom społeczności miejskiej i przyszłości cyfrowej, sprawiły, że w nowej Bibliotece Centralnej położono duży nacisk na komfort czytelników. W tym celu wyposażono ją w wygodne fotele i sofy w miejscach z pięknymi widokami na miasto, zorganizowano również kilkaset miejsc do pracy. W całej bibliotece jest dostępny bezpłatny W-LAN, zezwala się na jedzenie i picie wszędzie poza czytelnią, w której można przeglądać cenne rękopisy i inkunabuły będące w posiadaniu tej placówki.

Biblioteka Miejska stała się ważnym miejscem spotkań i nauki. Czytelnicy często spędzają tu wiele godzin dziennie i cenią bibliotekę jako wolną od komercji przestrzeń w samym centrum Norymbergii. Strefy pracy czytelnicy organizują sobie według własnych potrzeb, na przykład obok grupy uczniów, którzy przy jednym stole przygotowują referat, ktoś może bez problemu grać na pianinie elektronicznym (ze słuchawkami), bez przeszkadzania sobie nawzajem. Jedna z koleżanek ujęła to w słowach „wibrująca cisza” w bibliotece.

Biblioteka Miejska w Norymberdze dysponuje również centrum edukacyjnym, pomieszczeniem wyposażonym w składane krzesła i ruchomy ekran. Prowadzone są tu między innymi zajęcia edukacyjne dotyczące technik uczenia się.

Do słuchania muzyki w Bibliotece Muzycznej służy hol wyposażony w odtwarzacze CD i słuchawki (jak również wygodne pomarańczowe fotele). To pomieszczenie jest również wykorzystywane do organizowania imprez i konferencji prasowych.

Biblioteki Dziecięca i Młodzieżowa to osobne pomieszczenia. Biblioteka Dziecięca odznacza się kolorowym i przystosowanym do potrzeb dzieci umeblowaniem. Wyznaczone tu zostały różne strefy przebywania i aktywności. Pomiędzy regałami luźno porozkładano pufy do siedzenia, które czytelnicy mogą ustawiać stosownie do potrzeb, na przykład dziadkowie czytają swoim wnukom, podczas gdy obok inne dziecko także może czytać książkę. Jako „plac zabaw” służy zamek zbudowany z drewna, z którego dzieci mogą się cieszyć bezpośrednim widokiem na sławny Kaiserburg w Norymberdze. Zamek to nie tylko przestrzeń do zabawy, wykorzystywany jest też przy realizacji różnych imprez, na przykład godzin czytania. Na scenie odbywają się spektakle teatralne dla dzieci czy projekcje książek z obrazkami.

Biblioteka Młodzieżowa została zaplanowana jako miejsce czasu wolnego. Swobodnie porozstawiane wygodne siedziska pozwalają młodym ludziom komfortowo korzystać z książek, płyt DVD czy gier na konsolę. Szczególnie popołudniami miejsce to jest pełne młodzieży, która przychodzi, aby wspólnie spędzić czas wolny, skorzystać z internetu lub podładować smartfony. Tak pomyślana oferta pozwala dotrzeć do tej grupy docelowej i zachęcić młodych do przyjścia do biblioteki.

Nowoczesnym akcentem Biblioteki Miejskiej jest też kawiarnia, gdzie czytelnicy przy filiżance kawy i ciastku mogą poczytać prasę codzienną. Do kawiarni przylega przepiękny ogród chętnie wykorzystywany latem przez odwiedzających bibliotekę. W Centralnej Bibliotece Miejskiej w Norymberdze dzięki odpowiedniemu wyposażeniu technicznemu realizowane są także liczne wydarzenia kulturalne, wystawy oraz imprezy muzyczne.

Aby zachować pozycję konkurencyjną na przyszłość i przeciwdziałać trendowi spadającej liczby wypożyczeń, zwłaszcza materialnych nośników [literatury, muzyki, filmu itp.], Biblioteka Miejska w Norymberdze musi być atrakcyjnym miejscem do nauki oraz spotkań, przyciągać wysoką jakością merytoryczną i komfortem. Wyposażenie musi być tak zróżnicowane, aby sprostać indywidualnym potrzebom czytelników. Należy też nieustannie rozszerzać ofertę, na przykład o gry, ale również tworzyć pracownie, warsztaty (tzw. makerspace). Goście biblioteki nie chcą być tylko konsumentami dóbr kultury, lecz także aktywnie tworzyć. Biblioteka będzie się zatem coraz bardziej rozwijać w takim kierunku, który umożliwi eksperymenty i rozwój zainteresowań technicznych oraz przyrodniczych. Biblioteka Miejska w Norymberdze planuje w bliskiej przyszłości udostępnienie klientom drukarki 3D czy plotera tnącego.

Zgodnie z dewizą Kampusu Kształcenia w Norymberdze „Otwieramy światy i tworzymy perspektywy” Biblioteka Miejska staje się otwartą, niekomercyjną przestrzenią pierwszego stopnia przeznaczoną do nauki i wypoczynku – w epoce cyfrowej jest to szczególnie ważne.