Paul McCloskey

Urząd Miasta Edynburg

Technologie cyfrowe w Bibliotece Publicznej w Edynburgu

Żyjemy w burzliwych czasach. Mackie w odniesieniu do Szkocji wspomina, że:

służba publiczna stoi w obliczu niespotykanego dotąd przewrotu, będącego konsekwencją wielu znaczących czynników, wśród których należy wymienić zmiany polityczne, kryzys ekonomiczny, transformacje społeczeństwa szkockiego, a także znaczny wpływ technologii na świadczenie służby publicznej¹B. Mackie, Working in a political environment, 2014..

Zanim przejdę do analizy funkcjonowania Biblioteki Publicznej w Edynburgu, chciałbym podać kilka informacji na temat samego miasta.

Edynburg jest znany jako główne centrum turystyczne Szkocji. Od 2016 roku populacja miasta wzrosła o 12,2 procent, zwiększając zapotrzebowanie w obszarze usług, przy jednoczesnym zmniejszeniu środków. Miasto wprawdzie dobrze prosperuje pod względem ekonomicznym, zmaga się jednak z problemem nierówności społecznych. Jedno na pięcioro dzieci dorasta w ubóstwie.

Naszą propozycją reformy sektora publicznego jest stworzenie takiego modelu dostarczania usług, który zapewniałby dotarcie z ofertą także do najbardziej potrzebujących.

Usługi biblioteczne i informacyjne – po restrukturyzacji w 2017 roku – stały się częścią realizacji koncepcji „uczenia się przez całe życie”. Ta zmiana stworzyła możliwość połączenia nowoczesnych aspektów działalności bibliotecznej z jej tradycyjnymi usługami. Po raz pierwszy zintegrowano kadrę i zasoby bibliotek publicznych oraz szkolnych, centrów kultury, sztuki i nauki, sportu i aktywności fizycznej, obszaru zdrowia i dobrostanu psychicznego. Wypływająca z tego synergia umożliwi stworzenie holistycznego podejścia w zaspokajaniu potrzeb poszczególnych obywateli i całej społeczności. Uwzględniony w nim zostanie dostęp do usług cyfrowych i internetowych.

W Bibliotece Publicznej w Edynburgu wykorzystujemy cyfrowe środki przekazu, aby zaoferować większy wybór klientom poprzez ulepszenie i wprowadzanie nowych usług oraz rozwijanie platform umożliwiających korzystanie ze zbiorów biblioteki przez internet. Na przykład użytkownicy Mapy Beletrystycznej Edynburga – narzędzia rozwoju czytelnika – poznają nowe tytuły i autorów, a następnie przekierowywani są z powrotem do katalogów bibliotecznych (http://yourlibrary.edinburgh.gov.uk). Posiadamy zbiory dziedzictwa o wadze międzynarodowej, które digitalizujemy, aby udostępnić je użytkownikom na całym świecie (www.capitalcollections.org.uk). Korzystający z platformy Historia Naszego Miasta (www.ourtownstories.co.uk) mogą odkrywać Edynburg dzięki obrazom, osobistym historiom oraz mapom. Opcja „Wtedy i teraz” pokazuje, jak zmieniało się miasto w ciągu wieków, nasza najnowsza propozycja zaś to projekt „Edynburg zebrany” (www.edinburghcollected.org), który pozwala użytkownikom na dzielenie się własnymi materiałami i poszerzanie w ten sposób własnych kolekcji dziedzictwa. Niestety, w przypadku niektórych przedmiotów nie da się rozstrzygnąć kwestii prawa autorskiego.

Aby jeszcze bardziej otworzyć nasze zbiory i poprawić warunki korzystania z nich, zainicjowaliśmy projekt „Darmowa historia Edynburga”. Dzięki niemu na ekranach dotykowych można obejrzeć ponad 25 tysięcy obrazów, które nie są dostępne przez internet.

Udostępniliśmy publiczności też ręcznie pisany manuskrypt oraz akwarele Jamesa Skene’a, przyjaciela Waltera Scotta. Ich digitalizacja pozwoliła badaczom Szkockiego Towarzystwa Antykwariuszy na pracę na odległość. Są oni w stanie odszyfrować trudniejsze fragmenty ręcznego pisma autora bez potrzeby dotykania delikatnych dokumentów.

Każda biblioteka ma swoje skarby. Przedmiotem o znaczeniu międzynarodowym jest w naszej placówce trzystuletni, ręcznie malowany zwój Furuyamy Moromasy o wymiarach 13 m długości i 60 cm szerokości. Przedstawia on dzielnicę teatralną dawnego Edo (dzisiejszego Tokio). Wysokiej jakości obrazy cyfrowe pozwoliły na uzyskanie dofinansowania na restaurację zwoju i udostępnienie go odbiorcom na całym świecie (https://www.capitalcollections.org.uk/index.php?a=ViewItem&i=43205).

Technologia może także poprawić odbiór dzieł osobom z niepełnosprawnościami narządów wzroku. Inicjatywa „Biblioteka Osób z Niepełnosprawnościami Wzrokowymi” udostępnia osobom niedowidzącym urządzenia pomocnicze, dzięki którym mogą one żyć niezależnie. Inicjatywa ta otrzymała w 2015 roku Międzynarodową Nagrodę Jodi oraz w 2016 roku nagrodę COSLA Excellence Award. Jurorzy docenili sposób, w jaki użytkownicy są zaangażowani w tworzenie usług.

Stoimy również przed kolejnymi cyfrowymi wyzwaniami. Jednym z nich jest kwestia zaangażowania i przekonania do digitalizacji kadry bibliotecznej. Podczas gdy niektórzy doceniają digitalizację, inni mają do niej mniej entuzjastyczny stosunek. Są też takie osoby, które postrzegają ją nawet jako zagrożenie. Posiadamy oddaną kadrę do spraw digitalizacji, jednak niektórzy pracownicy bezpośrednio obsługujący klientów naszej biblioteki nie postrzegają korzystania z udogodnień cyfrowych jako części swojego zakresu czynności. W tej kwestii może pomóc wewnętrzna komunikacja oraz wsparcie kierowników wyższej rangi.

Potrzebujemy także odpowiednich środków, aby utrzymać platformy cyfrowe. Przeprowadziliśmy wstępne rozmowy dotyczące potencjalnego partnerstwa w rozwoju zbiorów cyfrowych z Narodową Biblioteką Szkocji i bibliotekami w Glasgow.

Innym wyzwaniem jest przekonanie użytkowników, aby wypróbowywali nowe kanały dostępu do zdigitalizowanych zbiorów. Nasza kadra uczestniczy w wydarzeniach społecznych oraz angażuje się w kontakty z lokalnymi przedsiębiorstwami, przeprowadza prezentacje i promuje całą gamę naszych usług.

Polityka dotycząca przynależności do biblioteki niestety wyklucza niektóre wrażliwe grupy społeczne. Rozpoczynamy program dla osób bezdomnych nieposiadających dowodu stałego zamieszkania, aby umożliwić im korzystanie z biblioteki, włączając w to darmowe Wi-Fi oraz internet.

Trzeba też patrzeć w przyszłość. Chcemy zachęcić dzieci i młodzież do czytania, nauki i korzystania z informacji poprzez wprowadzenie do szkół nowego systemu zarządzania biblioteką. Zakładamy coraz więcej Kół Nauki, Technologii, Inżynierii i Matematyki (po angielsku: STEM – Science, Technology, Engineering and Maths). Obecnie młodzi ludzie należący do Kół STEM podejmują określone wyzwania związane z czytaniem, na przykład stworzenie modelu własnej głowy. Mogą korzystać w tym celu z drukarek 3D, a każda przeczytana książka coraz bardziej zbliża ich do skompletowania modelu.

Kolejną ofertą cyfrową jest Klub Filmowy Widzialnego Kina, którą stworzyliśmy dla osób z deficytami słuchowymi. Wykorzystujemy w niej system bluetooth oraz oprogramowanie przetwarzające tekst mówiony na tekst pisany.

Używając technologii w celu poszerzenia dostępności do biblioteki, w tym roku rozpoczynamy pilotażowy program Otwarta Biblioteka, który powstał w Skandynawii.

Być może unikatową (i potężną) cechą technologii cyfrowej jest sposób, w jaki łączy ona ludzi z różnych miast, krajów i kontynentów. Chciałbym na zakończenie to zilustrować. Podczas naszych popularnych przedstawień dzieci recytują wiersze w różnych dialektach. Nasza kadra filmuje te przestawienia, aby dziadkowie, którzy mieszkają daleko, mogli się cieszyć widokiem swoich występujących wnuków.