Przedmowa

Uchwała Rady Miasta Krakowa podjęta w czerwcu 2016 r. na wniosek Prezydenta Miasta Krakowa Jacka Majchrowskiego o powołaniu jednej samorządowej, miejskiej Biblioteki Kraków, w miejsce dotychczasowych czterech samodzielnych bibliotek, zlikwidowała z dniem 1 stycznia 2017 r. pozostałości zniesionego wraz z odrodzeniem w Krakowie samorządu miejskiego (1990 r.) podziału miasta na cztery dzielnice budżetowe, funkcjonujące jako podstawowe jednostki administracji państwowej.

Rada Miasta Krakowa, nadając statut Bibliotece Kraków, postawiła tej największej samorządowej bibliotece w Polsce wiele zadań w formie oczekiwanych uprawnień kompetencyjnych, kreując nie tylko nowe formy działalności, znacząco wykraczające poza tradycyjne, ustawowe powinności, ale także otwierające przed tą instytucją szerokie możliwości działania, pożądane w nowocześnie pojętej bibliotece, dobrze służące wizerunkowi Biblioteki Kraków.

Oddawany do rąk Czytelników „Rocznik Biblioteki Kraków 2017”, pierwszy w tworzonej serii, może być uznany za egzemplifikację tak pojętej formuły kierunków jej działalności. Zawartość „Rocznika” w naszym zamierzeniu odzwierciedla też niektóre, zarówno tradycyjne, a niezbywalne formy aktywności Biblioteki Kraków, jak i nowe, z woli Prezydenta Miasta i Rady Miasta Krakowa uwzględniające szeroko pojętą formułę działalności. Realizacja tak pojętego zamysłu jest w zgodzie z praktykami stosowanymi w tego typu periodykach i opiniami Rady Naukowej „Rocznika”, którą tworzą wybitni uczeni oraz profesjonaliści zazwyczaj łączący na co dzień wysokie standardy kompetencji naukowych i narodowego doświadczenia. Współpraca z Radą w tak znakomitym składzie jest dla nas zaszczytem i wyzwaniem, zwłaszcza że „Rocznikowi” pragniemy nadać od początku jego wydawania standardy stawiane przed pismami naukowymi.

O podjęcie nader złożonych zagadnień badawczych w odniesieniu do zabytkowych kamienic przy ul. Krakowskiej 29 i Węgłowej 1-1a, które w niedalekiej przyszłości – po stosownych pracach remontowo-konserwatorskich – mają mieścić siedzibę główną Biblioteki Kraków, zwróciliśmy się do prof. dr. hab. Bogusława Krasnowolskiego, wiceprzewodniczącego Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa. Tekst, który Profesor nadesłał, otwierający dział „Literatura, historia, Kraków”, ze względu na swoje walory będzie miał najpewniej dodatkowo charakter utylitarny w odniesieniu do podejmowanych w tych obiektach prac.

Profesor Franciszek Ziejka, który inaugurował w Klubie Dziennikarzy „Pod Gruszką” działalność Salonu Literackiego Biblioteki Kraków wykładem Jak Henryk Sienkiewicz podbijał Kraków (zakończenie obchodów Roku Henryka Sienkiewicza), wyraził zgodę na zamieszczenie tekstu swojego wykładu. Rocznicowy charakter, z wyrazistymi odwołaniami do współczesności, miała inicjatywa prof. Alicji Baluchowej w odniesieniu do wybitnej, niesłusznie w ostatnich dziesięcioleciach pomijanej pisarki Antoniny Domańskiej. W roku jubileuszowym stulecia śmierci Domańskiej, dzięki wsparciu Prezydenta Miasta, Biblioteka Kraków przyznała po raz pierwszy Nagrodę Żółtej Ciżemki dla twórców wartościowej literatury dla dzieci i młodzieży.

W dziale tym zamieszczone zostały też teksty poświęcone włoskiej recepcji twórczości literackiej Karola Wojtyły (Marta Burghardt), działalności publicznej arcybiskupa Józefa Gawliny wśród Polonii (Zbigniew Judycki), twórczości Ewy Lipskiej i jej artystycznym odniesieniom (Jacek Baluch), wreszcie historycznym, znaczącym dla kultury narodowej księgozbiorom i zasobom archiwalnym krakowskich kamedułów ze Srebrnej Góry (Zdzisław Pietrzyk) i mniszek benedyktynek z podkrakowskich Staniątek (Stanisław Dziedzic).

W dziale „Biblioteki” zamieszczamy teksty poświęcone trzem historycznym księgozbiorom o zasadniczym dla polskiego dziedzictwa narodowego znaczeniu, których autorami są osoby sprawujące nad tymi zbiorami opiekę: bibliotece kapitulnej na Wawelu (ks. Jacek Urban), Bibliotece Książąt Czartoryskich (Paweł Wierzbicki), Bibliotece Jagiellońskiej (Zdzisław Pietrzyk). Artykuł pióra Marty Truszczyńskiej i Anny Walskiej-Golowskiej dotyczy form działalności i publicznego oddziaływania krakowskiej Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej, a Tadeusza Skoczka – Biblioteki Muzeum Niepodległości w Warszawie.

Dział poświęcony Bibliotece Kraków obejmuje dwa artykuły: o Bibliotece w kontekście nowych wyzwań tej placówki (Stanisław Dziedzic) oraz o złożonych dziejach krakowskiej książnicy, zanim poszczególne biblioteki zostały połączone w strukturalnie jednolitą instytucję (Izabela Ronkiewicz-Brągiel).

Dział variów otwiera artykuł Bolesława Farona poświęcony Julianowi Kawalcowi, relacjom pisarza ze społecznością Rabki oraz współczesnym, politycznym odniesieniom związanym z pamięcią o autorze Tańczącego jastrzębia. Pomniejsze teksty licznych autorów dotyczą podejmowanych bądź przejętych przez Bibliotekę Kraków poczynań, między innymi Nagrody Krakowskiej Książki Miesiąca, Salonów Literackich w Klubie Dziennikarzy „Pod Gruszką”. W dziale tym znajduje się również kronika Biblioteki Kraków.

Zamieszczone w „Roczniku” publikacje: naukowe, publicystyczne, sprawozdania i komentarze, teksty więc genologiczne zróżnicowane, tworzą całość usystematyzowaną, ale z założenia niejednorodną.