Bogdan Dąsal
Urząd Miasta Krakowa Pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Osób z Niepełnosprawnościami
Działania aktywizujące i integrujące społecznie różne grupy niepełnosprawnych mieszkańców Krakowa, realizowane przez Urząd Miasta Krakowa
Organizatorzy konferencji poprosili mnie o przygotowanie krótkiego wystąpienia, w którym odnosząc się do tematu konferencji, zawarłbym informacje przybliżające Państwu występowanie zjawi-ska niepełnosprawności w populacji mieszkańców Gminy Miejskiej Kraków. Spośród polskich metropolii Kraków wyróżnia się największym udziałem osób z niepełnosprawnościami w populacji ogółu mieszkańców. Dane z Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku mówią, że populacja osób z niepełnosprawnościami liczyła w Krakowie 107 460 osób, co stanowiło 14 procent ogólnej liczby mieszkańców.
Należy jednak przypuszczać, że w związku z dobrowolnością udzielania informacji o niepełnosprawności w formularzu ankietowym uzyskane dane są niedoszacowane, co w konsekwencji zaniża prawdziwy odsetek osób z niepełnosprawnościami w relacji do ogólnej liczby mieszkańców. Z ostatnich pełnych danych, które pochodzą z Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, wynika, że populacja osób z niepełnosprawnością obejmowała 19 procent mieszkańców Krakowa.
Bezdyskusyjne pozostaje, że ta grupa społeczna stanowi znaczny odsetek mieszkańców Krakowa, co w konsekwencji powoduje, że trzeba ten fakt jak najszerzej uwzględnić w planowaniu i realizacji różnych polityk miejskich. Tutaj, w Krakowie, pomimo różnych ograniczeń wynikających z gorsetu przepisów i procedur, kierujemy się imperatywem szerokiego włączania osób z niepełnosprawnościami w główne nurty różnych aktywności społecznych. Na konferencji będziecie Państwo analizować jeden z tych nurtów. Nurt kulturowy w aspekcie dostępu do oferty Biblioteki Kraków.
Urząd Miasta Krakowa nie tylko ma obowiązek zapewnienia dostępu do wszelkich usług wynikających z działalności samorządu terytorialnego, ale również angażuje się w działania zwiększające dostęp do różnorodnych usług oferowanych przez podmioty działające na terenie miasta. Na podstawie przyjętych strategii i programów Urząd tworzy mechanizmy umożliwiające korzystanie z usług osobom z różnymi niepełnosprawnościami w takich obszarach jak pomoc społeczna, ochrona zdrowia, oświata, aktywizacja zawodowa, kultura, sport, rekreacja, mieszkalnictwo, administracja, transport zbiorowy oraz indywidualny.
Niepełnosprawność niejedno ma imię. Różne rodzaje niepełnosprawności generują różnego rodzaju deficyty, które często muszą być kompensowane w bardzo różnoraki i złożony sposób. Istotne jest najtrafniejsze rozpoznanie potrzeb, co pozwoli na przygotowanie najcelniejszej oferty usług wsparcia. Najważniejszym partnerem dla Urzędu Miasta Krakowa w realizacji tej idei są krakowskie organizacje pozarządowe działające na rzecz osób z różnymi niepełnosprawnościami. Z uwagi na dobre rozeznanie potrzeb siłą rzeczy odgrywają jako eksperci rolę inicjującą, doradczą oraz oceniającą. Coraz częściej z sektora organizacji pozarządowych rekrutuje się realizatorów nowych usług, kontraktując i zlecając zadania.
Obecnie najwięcej takich usług oferuje się w obszarze pomocy społecznej, opieki medycznej, dostępu do sprzętu ortopedycznego i wspomagającego, edukacji szkolnej, szkolenia zawodowego, pośrednictwa pracy, asysty w miejscu zatrudnienia, usług asystenckich, odciążeniowej opieki domowej i usług mieszkaniowych.
Zagadnieniem ściśle związanym z tym, o czym mówię, jest prawodawstwo. Bez odpowiednich ram prawnych i instytucjonalnych bardzo trudno realizować model polityki aktywizującej, w której dąży się do maksymalizacji autonomii osoby z niepełnosprawnością.
Wierzę, że tocząca się od dwóch lat debata społeczna dotycząca nowych uregulowań prawnych, które w tym roku mają być przyjęte przez Sejm, da nam – jednostkom samorządu terytorialnego – inteligentne narzędzie prowadzenia polityki społecznej i umożliwi w ten sposób stosowanie zindywidualizowanych i zróżnicowanych form wsparcia dostosowanych do uwarunkowań wynikających z różnych rodzajów niepełnosprawności.